Steeds meer meisje zitten er doorheen – het mentale welbevinden was nog nooit zo laag. Hoe reiken we hen de hand?
De zoveelste jonge vrouw zit bij mij op de bank met overspannen klachten. Na haar studie was ze even aan de slag, maar ze kwam al snel thuis te zitten met hartkloppingen. Ze weet niet of ze ooit weer aan het werk wil. Perfectionisme nekt haar. Het continue vergelijken met de rolmodellen uit deze tijd breekt haar op. Het werk wil haar wel terug, maar alleen als ze haar onzekerheid thuislaat. Het is hollen of stilstaan.
Diezelfde dag komt het bericht binnen van een prachtige jonge vrouw die overal goed in was – maar toch een einde aan haar leven heeft gemaakt op 33-jarige leeftijd. De dag ervoor postte ze nog een stralende foto op de social media. Ze worstelde al haar hele leven met het gevoel van tekortschieten. Misschien is zij een extreem voorbeeld, maar steeds meer meiden herkennen haar worsteling. Ik raak erover in gesprek met mijn zestienjarige dochter die ook worstelt met perfectionisme.
Balans is doodvermoeiend
Het mentaal welbevinden van Nederlandse jonge meiden daalt, blijkt uit onderzoek (Health Behaviour in School-aged Children HBSC). In het voortgezet onderwijs rapporteert 44 procent mentale problemen. In vergelijk: in 2017 waren lag het percentage in die doelgroep op 28%.
Orthopedagoog Patricia Vuijk is lector Meisjes en mentaal welbevinden aan de hogeschool Rotterdam. Zij spreekt veel jonge meiden en volgens haar is verveling een van de oorzaken van deze cijfers zijn. Veel meiden hebben best veel vrije tijd en vinden dat lastig op te vullen. Ze hebben dan bovendien ruimte om urenlang te scrollen door TikTok en Instagram. Daar vergelijken ze zich met levens die meestal in hun nadeel uitvallen. Patricia Vuijk benoemd ook de term ‘lijdensconcurrentie’, die op scholen rondgaat. Jonge meiden zouden in hun gesprekken graag praten over hun problemen en zich met elkaar vergelijken wie het zwaarste geval is.
Lang niet alle meiden zullen zich in bovenstaande herkennen. Sommigen hebben wel een heel druk leven en willen aan alle verwachtingen voldoen. Dat kost zoveel stress dat ze er heel veel ontspannen activiteiten tegenover plaatsen om weer op te laden. Er zijn te veel stressactiviteiten waar tegenover te veel ontspannen activiteiten moeten staan. Continu moet de balans in evenwicht komen – een doodvermoeiende bezigheid, die overigens vaak herkenbaar voor volwassenen is.
Doen wij het beter?
We kunnen heel wat analyses op de huidige cijfers loslaten, maar de vraag is wat meiden daar nu precies aan hebben. Voor je het weet vertel je ze opnieuw wat ze niet goed doen en luister je niet meer goed naar ieder uniek persoon. Zulke analyses voldoen niet aan een diepe behoefte van tijd, ruimte, echt gezien willen worden en aandacht in de diepte. Waarom zouden we meiden opnieuw vertellen dat ze het niet goed genoeg doen? Alsof we het als volwassenen zelf zoveel beter doen.
Meiden willen, net als ieder ander op deze planeet, meedoen en erbij horen. Hoe kunnen we hen dus veel meer bekrachtigen in wie ze al zijn, in plaats van ze vertellen hoe ze het beter kunnen doen?
- Laten we onze leerweg met vallen en opstaan meer delen
Het zou eerlijk en fair zijn wanneer we als volwassenen ook veel meer spreken over onze struggles en leerlijnen. Dat we daarmee aan jongeren laten zien dat hun falen en mislukken er mag zijn. Sterker nog: heel normaal is! Dit hoort nu eenmaal bij het leven. Vertel elkaar dat proefveldjes nodig zijn en dat experimenteerruimte heel goed is. - Deel niet alleen je snelle succes, maar ook de stroperige trage verhalen.
Zou Jona uit de Bijbel alleen zijn succes (Nineve is gered!) of ook zijn trage tocht naar dat resultaat vermeld hebben op Instagram? En zou veertig jaar stofhappen in de woestijn het goed doen op LinkedIn? Kijk om je heen – de meeste groeiprocessen in de natuur verlopen in kleine trage stapjes. We jubelen als er een bloem de grond uitkomt, maar laten we het ondergrondse wortelwerk niet vergeten. - Beloon elkaar voor niet zichtbaar resultaat. Vier kleine mijlpalen.
Laten we de kleine mijlpalen wat meer vieren, ook wanneer die mijlpalen in de diepte staan. Geeft iemand zijn grens aan? Bedank hem daarvoor en maak dat tot een viermoment, in plaats van alleen maar te kijken naar het verre resultaat. Bekrachtig elkaar in de elementen waar het leven haalbaar is. Bouw je uitdagingen op deze momenten. Was het leven niet bedoeld om lief te hebben in plaats van te presteren? - Verveel je te pletter en ontdekt dat je er niet dood aan gaat.
Plan verveeltijd in je agenda in en bewaak deze tijd. Aangezien jongeren zoeken naar rolmodellen, hoef je het alleen maar voor te doen dat een portie dagelijkse verveling niet perse erg is. Vind je dat lastig, ga terug naar punt 3. - Voor ons allemaal: maak buiten leuker dan achter je scherm.
De trage tijd waar alles onaf is en steeds weer opnieuw begint, is achter je voordeur te vinden. Doe twee stappen naar buiten en je vindt een oneindige sterrenhemel (slaap een nachtje buiten), een zon die elke dag ondergaat en veel takkenzooi op de grond. Bouw hutten, klim in bomen. Misschien denk je dat dit te hoog gegrepen is voor jou? Zorg dan dat je op een of andere manier in aanraking komt met een dier, een hond of een klein kind. Zij leren je de kunst van het spelen iedere dag. Plan af en toe een verdwaaldag, waarin alles mag en niets hoeft. Verdwalen is ontdekken.
Lieve meiden, wees niet te bang voor het verdwalen – je ontdekt het leven in de tussentijd. Ik verdwaal en leer nog steeds. Zoek hulp als je het even niet zit zitten. Ik hoop dat je iemand vindt, die je heel serieus neem en tegelijkertijd je ruimte geeft om zelf te ontdekken.
Mijn mooie dochter Jonna dichtte daarover:
Keer me om
Maar laat me zelf draaien
Omdat ik snel duizelig word
Keer me om
Maar word niet boos als ik weer terugdraai
Om afscheid te nemen van wat ik achterlaat
Keer me om
Maar aanvaard mijn keuze
Als ik nog een langzaam rondje extra draai
Keer me om
Maar geef me knuffels als ik
Nog even niet verder kan
Keer me om
Maar wees niet te stellig in je leiding
Omdat ik soms zelf moet ontdekken
Keer me om
Wees geduldig
Zodat ik het leven leer
(Jonneke Maria)
Meer lezen over het leven in kleine stapjes leren? Lees het nieuwste boek Leven is leren, het vervolg op De kracht van rust. Link: https://training.mirjamvandervegt.nl/product/levenisleren/
Of bezoek één van onze retraites. Daar komen mensen van 15 tot 87 jaar en ze schudden elkaar de hand in het onaf zijn en zoeken naar rust.
Hartelijks,
Mirjam van der Vegt
